รู้ทัน “ตา”
มนุษย์สร้างเวทนา ตัณหา จากผัสสะทางตามากที่สุดถึง 60% ตาของสัตว์โลกส่วนใหญ่จะไม่อยู่ด้านหน้าของใบหน้า หรือมีจมูกขนาดใหญ่คั่นกลางระหว่างดวงตาสองข้าง ทำให้มันมองเห็นภาพไม่เป็นสามมิติ สัตว์จึงเลือกคู่ด้วยกลิ่นเพราะตาของมันไม่ดี การมองเห็นภาพเป็นสามมิติทำให้มนุษย์พัฒนาอย่างก้าวกระโดด และเป็นสาเหตุที่ทำให้มนุษย์เกิดกิเลส ตัณหามากขึ้นด้วย
ในทางจิตวิทยาพบว่า ตาของผู้ชายสามารถมองเห็นภาพเป็นสามมิติชัดกว่าผู้หญิง ทำให้ภาพจากจอโทรทัศน์ธรรมดา เช่นภาพการแข่งขันฟุตบอล ขณะที่จ้องดู ผู้ชายจะรู้สึกเหมือนเห็นลึกเข้าไปจนถึงบรรยากาศของสนาม ในขณะที่ผู้หญิงจะรู้สึกเป็นเพียงจอแบนๆ ที่มีคนตัวเล็กๆ วิ่งไล่ลูกฟุตบอลไปมา และนี่คือสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผู้ชายติดเกมคอมพิวเตอร์มากกว่า เพราะเหมือนกับว่าเขาหลุดเข้าไปอยู่ในเกมด้วย
การมองเห็นเป็นสามมิติที่ชัดเจนทำให้ผู้ชายสะดุดกับรูปร่าง ส่วนโค้ง ส่วนเว้าง่ายกว่า ผู้ชายที่ลงพุงไม่สะดุดตาผู้หญิง เท่ากับที่ผู้ชายสะดุดตาผู้หญิงลงพุง ดังนั้นรูปร่างทรวดทรงของสาวงามจะกระตุ้นกิเลสกับผู้ชายมากกว่า (รูปร่างของชายงามที่ล่ำสันไม่ค่อยกระตุ้นกิเลสของผู้หญิง) หรือแม้แต่รูปถ่ายอีโรติค ก็ทำให้ผู้ชายเกิดความรู้สึกได้เพราะจินตนาการเป็นสามมิติ ด้วยเหตุนี้เมื่อมีรูปรถรุ่นใหม่ออกมา จะกระตุ้นความอยากของผู้ชายได้มากกว่า แต่ความสามารถในการจินตนาการภาพเป็นสามมิติ ก็ทำให้ผู้ชายดูแผนที่หรือวางแผนการแข่งขัน การรบ ได้เข้าใจเร็วกว่าผู้หญิง ฮอร์โมนเทสเทอสเตอโรนในผู้ชายคือตัวการสำคัญที่ทำให้สมองส่วนประมวลผลภาพทำงานได้ดีขึ้นเมื่อจับภาพเคลื่อนไหวหรือภาพสามมิติ
อีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผู้ชายเห็นภาพสามมิติชัด เพราะดวงตาทั้งสองข้างของผู้ชาย อยู่ห่างกันมากกว่าผู้หญิง (กะโหลกศีรษะใหญ่กว่า) ซึ่งส่งผลไปถึงการหาทิศทางของเสียงด้วย
หัวใจของการเจริญสติวิปัสสนา ต้องมองให้เห็นเป็นปรมัตถ์ ในขณะที่เพศชายมีจุดอ่อนที่ชอบมองกว้าง มองรูปร่าง จึงต้องพยายามตัดผัสสะทางด้านนี้ขณะมอง เพศหญิงมีจุดอ่อนตรงที่ชอบมองลึก มองละเอียด และเห็นสีสันชัดกว่าผู้ชายสามเท่า จึงต้องพยายามไม่สนใจการแต่งกาย เสื้อผ้า เครื่องประดับ อย่าให้เกิดผัสสะ กระตุ้นเป็นเวทนา ตัณหาได้ เช่นผู้ชายเห็นคนอ้วนเดินผ่านมาจะสะดุดที่รูปร่าง แต่ผู้หญิงจะสะดุดที่เครื่องแต่งกายของคนอ้วนนั้น ทั้งสองสิ่งเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรม ทำให้เกิด เวทนา ตัณหา และอุปาทาน ตามมา
ในอนาคตนักวิทยาศาสตร์จะสามารถสร้างตาคอมพิวเตอร์ที่มีประสิทธิภาพเท่ากับตามนุษย์ได้อย่างแน่นอน ปัจจุบันก็สามารถป้อนข้อมูลหรือสัญญาระดับหยาบให้กับคอมพิวเตอร์ได้ เช่น เมื่อคอมพิวเตอร์เห็นผ้า ก็นำไปเปรียบเทียบกับฐานข้อมูลในตัวว่าเป็นเสื้อ กางเกง หรือกระโปรง ยิ่งป้อนข้อมูลไว้มากเท่าไร การมองเห็นของคอมพิวเตอร์ก็ละเอียดขึ้นเท่านั้น เช่นเราป้อนข้อมูลส้มทุกชนิดลงไปในฐานข้อมูล เมื่อเห็นผลส้มผ่านกล้อง คอมพิวเตอร์ก็จะเข้าใจทันทีว่านั่นคือส้ม และแยกออกด้วยว่า เป็นส้มเขียวหวาน ส้มเช้ง ส้มโอ หรือส้มอะไร
ทุกวันนี้คอมพิวเตอร์สามารถแยกรูปคนเปลือยกายออกจากคนที่ใส่เสื้อผ้าได้ ทำให้สามารถคัดเลือกภาพโป๊ ภาพเปลือย ออกจากฐานข้อมูลของ google และ youtube โดยอัตโนมัติ แต่ไม่ว่าวิทยาศาสตร์จะก้าวหน้าไปเท่าไร คอมพิวเตอร์ก็ไม่มีทางเข้าใจ ความอ่อนโยน ความน่ารัก ความน่าเกลียด ฯลฯ เมื่อเห็นรูปใดๆ เพราะสิ่งเหล่านั้นเกิดจากจิตขึ้นมารับอารมณ์ แล้วทำงานผ่านสมองซีกขวา
ทันตแพทย์สม สุจีรา
